Friday, 22 December 2023

KRISMAS DIK TAKA CHENG RINGTUTE CHU.

 

KRISMAS DIK TAKA CHENG RINGTUTE CHU.

 

"Mari hlau suh la, ngai rawh i rai a nga.. fapa i hring ang, Mari khan.. Vohbik chibai bukna a dawng a.

Vohbik chibai bukna khan. Mualphona leh tuarna leh hreawmna leh khawvel laka anchhia chikhat alo keng tel reng a kha kha Mari khan a Amen ngam ngawt lo reng reng. Mahni sahimna a ngaituah ve lawm tiraw.

 

                Mahse, khang thil te kha a chungah lo thleng dawn mahse, Chungnung bera thil tih theihnain a hliah khuh dawn ani tih hrilh hriat a nih meuh chuan. "i thu ang zelin ka chungah lo thleng rawhse. ati thei chauh a nih kha.

 

                "I thu ang zelin ka chungah lo thleng rawhse" a tih theihna kha. Chungnungber thil tih theihnain a hliahkhuh dawn ani tih hriatna pek a nih avang a ni a, kha khan Amen a siam sak a.

 

                A hnena Pathian thu hriat fiahnain amen a siama, chu Pathian thu chuan a nun ati chawla, chawl tir tu thu nung ngei chuan a luah khata thlamuannain a lo khata, Pathian thu thil tih theihna a nunin a hmu ta chauh a, chu Pathian thu thil tih theihna a hmuhna nun chuan. Lalpa a faktir ta daih a.

 

                "Ka nun hian Lalpa a chawimawi e, ka thlarau pawh min chhandamtu Pathian chungah a lawm ta em em a, a bawihnu tlawm zia a hmu a, a khawngaih a țhangthar ten nihlawh min la ti dawn si a tiin, a pai lai nauin ati che a, a engkim alo nihna hmu in fakna leh chawimawina nun alo nei ta a, "mi chak khan thil ropui tak min tih sak. Tih sak khawngaihna chauh a fak ta daih a ni.

                 Chapona tel lo fakna alo chhuak tlat maia he fakna nun ram. Krismas tak hi kan nunin a chan ve dawn meuh chuan. Vohbik chibai min lo buk hmasa țhin kan chin fel theih loh thil khirh tak te, taksa natna thleng pon nise, kan nun hian a tawn ni alo awm ve țhin, Chung chu Pathian hian min lak kian sak sela.. tichuan zang khai taka Lalpa fak kan chak ve fo a.

                Mahse, chu Vohbik chibai min bukna chu, kan nun hian a lo hai tlat țhin. Pathianin min lak kian sak se tih duhna, tisa țawngțai alo chhuak a, puitu min dap tir ruai mai fa a nih hi.

 

THLARAU THIANGHLIM SAWICHHIA. Bro KC Lalrinenga

 

THLARAU THIANGHLIM SAWICHHIA.

                                                                                                                         Bro KC Lalrinenga

 

                Chanchin\ha Thoma ziakah chuan,"Pa sawichia chu ngaihdam a ni anga, Fapa sawichhia chu ngaihdam a ni anga, Thlarau Thianghlim sawi chhia chu ngaihdam a ni lovang," tih a ni a. Heng Noun pathumte hi Pathian nihna dinhmun sawina vek an ni a mahse, hun thumah \hen ila, hetiang hian:-

 

            Pa sawichhetu: Pathian chu Fapaa a lo kal hma chuan Pa a nihna in a mi Israel te hnenah Dan a pe a, chu Dan bawhchhetu chu Pa sawichhia an ni a, chu Pa dan bawhchhetu ngaidam turin Fapa in a lo kal a, Pa sawichhetu chu Fapa a nihnain a rawn ngaidam ta a, chu chu Pa sawichhetu ngaihdamna chu a ni.

 

 

            Fapa Sawichhetu:  Fapa a nihnaa a ngaihdamna pawm lo leh Fapa Isua chu Pathian tisa lo chang a ni tih pawm lo leh khengbettute chu Fapa sawichhetu an ni a, Isua tihhlum an duh chhan chu "Nang Mihring ni siin Pathianah i in siam”, an ti a. Joh10:33. Ropuina Lalpa a ni tih hre lovin an kheng bet a ni. (1Kor2:8). Chu chu Fapa sawichhiatna chu a ni. Mahse, Ropuina Lalpa a ni tih hre lova, khengbettute chuan an sual simin, an sual ngaihdam nan an hai Isua Krista hmingin baptisma an chang a, Fapa sawichhetu chu ngaihdam an ni ta a ni.

 

 

            Thlarau Thianghlim Sawichhetu : Thlarau Thianghlim sawichhia tih leh Khawngaihna Thlarau ti vui tih te, Thlarau Thianghlim ti lungngai, (Heb10:29, Eph4:30) tih te hi thu hmun vek an ni a, Isua hi tunah chuan Thlarauvin kan hnenah a awm a, amah chu Thlarau a nih ang bawkin a thusawi pawh Thlarau a ni a,(Joh 6:63), a thuthlung thisena a tih ngheh zawm lotu chu Thlarau Thianghlim sawichhetu an ni (Heb10:29). Bible lehlin tharah, "Pathian fapa rap beta, thuthlung thisen, amah tih thianghlimna chu chu thil naran ruata, khawngaihna thlarau sawichhetu chu nasal eh zuala hrem turah in ngai lovem ni?" tih a ni, helaia, " thuthlung thisen" tih hi Thuthlung hmasa, thisena  an tih ngheh anga, thuthlung thar thisena tih ngheh sawi na a ni.

 

 

            Thuthlung hmasa (DAN) chu ran thisena tih ngheh a ni a. Ex.24:8. Lehlin tharah," hei hi a thuthlunna thisen a nih hi," tiin thisenin an tinghet a ni. Kan sual tlenfaina tur thuthlung, thisena tihngheh tawh, thil narana ruattu chu Khawngaihna Thlarau a sawichhia a ni.

 

 

            He khawngaihna thuthlung chauh hi Jentail te phei chu pek kan ni a. Haba.1:5 ah chuan, "Hnam te u, en rawh u, mak ti ula boral rawh u, in damchhungin thil kawng khat ka tih sak che u hi, chu chu miin hrilh che u mahsela in awih tawp lovang, " tih kan hmu a, he changa 'hnamte' tih hi a Greek tawngah chuan , Jentail sawina a ni. Jentail te tan chuan, simna thu leh Isua hminga sual ngaihdamna Baptisma chauh hi min tih sak  Chu a ni a, chu khawngaihna (ngaihdamna) thuthlung hmusittu chu miin hrilh mahse, an awih dawn lova, an la boral dawn tihna a ni.

T.T13:38-41 ah chuan, Paulan Haba 1:5 thu hi hetiang hian a sawi a," chuti chuan, unaute u, amah avang chuan sual ngahihdamna thu in hnenah hrilh a ni, tupawh a ring apiang engkima ama thiam chantirin a awm, chungah chuan danin thiamchantirin in awm thei lo ve, chuvangin fimkhur rawh u, chuti lo chuan, zawlnei lehkhabua a sawi kha inchungah  a lo thleng dah ange, hmusittute u, en rawh u, mak ti ula, boral rawh u, in dam chhung hian thil kawng khat ka tih hi, chu chu miin hrilh che u mahse, in awih tapw lovang." a ti a ni. Thlarau Thianghlim sawichhetu chu Thuthlung thar sawichhetu a ni.

ISUA KRISTA PIAN CHHAN Bro KC Lalrinenga

 

ISUA KRISTA PIAN CHHAN

                                                                                                                Bro KC Lalrinenga

            Pathian awmpuina leh kaihhruaina hnuaiah, Kristiante'n kan hunpui Krismas chu kan thleng leh dâwn ta a, a lâwmawm ngawt mai, he hunpui atân hian mitin kan in puahchah a, henkhat phei chuan kan neih phâk bâk kan bat belh bawk a, he hun atâna kan in pêkna leh kan in huamna te hi a ropui hin hle mai, Mahse heti taka kan lawm Isua Krista hian, khawvêlah hian rawn pian chhan leh rawn kal chhan a nei a, chu thu chu hriattir kan ni ve lovang tih erawh a hlauhawm ngawt mai, kan hriata kan zawm ve si loh chuan, Krista pian chhan hian keimahniah awmzia a nei lo ang a, mi â, iau dûp chunga In satu ang chauh kan ni dâwn a, chuvângin, mifing lungpui chunga In satu ang kan nih theih nân, Krista pian chhan Thutak thu hi kan hriata kan zawm ngei a ul a ni,(Mat 7:24-27.John 18:37) Krista hian pian chhan hrang hrang a nei ve a, chûngzînga keini tâna pawimawh êm êm mai chu 'Thutak' hriattîr hi a ni a, a chhan chu Isua hian, mi zawng zawng hi chhandama awmah leh thutak hria atân a duh a ni,(1Timo 2:4) Ephesi Kohhrante hi, Thutak thu an chhandamna Chanchin ha an hriata an rin hnuin Paula chuan, Rinna avânga khawngaihnaa chhandam in ni tiin lehkha a thawn ta a ni,(Tirh 19. Ephe 1:13. 2:8)

Chuvângin Isua Krista hi:

1. Hmeichhe hrina a lo pian hian Dân hnuaia awmte(Israelte) tlan tûrin Dân hnuaiah a lo piang.(Gal 4:4,5. 13:13. Heb 9:15. Luk 1:68,69.  7:16)

2. Misualte lama simtîr tûrin a lo kal.(Luk 5:32)

3. Boralte zawnga chhandam tûrin.(Luk 19:10)

4. Thutak thu chhandamna Chanchin ha hriattîr tûrin a lo piang.(John 18:37. Ephe 1:13)

                Isua Krista hi a pian vawi khatnaah chuan, Dân hnuaia awmte (Thuthlung hmasa) tlan tûrin Dân hnuaiah hmeichhe hrinin a lo piang a,(Gal 4:4,5.) Tichuan a thihnaah Thuthlung hmasa(Dân) bawhchhetute chu tlanchhuahin an awm ta a,(Gal 3:13. Heb 9:15) Jentailte erawh chu Krista thihna avângin tihhnaih kan ni ve ta a,(Ephe 2:11-16) Tichuan, Isua Krista chu, thihna hnehin a tho leh ta a, chu chu ISUA KRISTA PIAN CHHAN'

Pathian awmpuina leh kaihhruaina hnuaiah, Kristiante'n kan hunpui Krismas chu kan thleng leh dâwn ta a, a lâwmawm ngawt mai, he hunpui atân hian mitin kan in puahchah a, henkhat phei chuan kan neih phâk bâk kan bat belh bawk a, he hun atâna kan in pêkna leh kan in huamna te hi a ropui hin hle mai, Mahse heti taka kan lawm Isua Krista hian, khawvêlah hian rawn pian chhan leh rawn kal chhan a nei a, chu thu chu hriattir kan ni ve lovang tih erawh a hlauhawm ngawt mai, kan hriata kan zawm ve si loh chuan, Krista pian chhan hian keimahniah awmzia a nei lo ang a, mi â, iau dûp chunga In satu ang chauh kan ni dâwn a, chuvângin, mifing lungpui chunga In satu ang kan nih theih nân, Krista pian chhan Thutak thu hi kan hriata kan zawm ngei a ul a ni,(Mat 7:24-27.John 18:37) Krista hian pian chhan hrang hrang a nei ve a, chûngzînga keini tâna pawimawh êm êm mai chu 'Thutak' hriattîr hi a ni a, a chhan chu Isua hian, mi zawng zawng hi chhandama awmah leh thutak hria atân a duh a ni,(1Timo 2:4) Ephesi Kohhrante hi, Thutak thu an chhandamna Chanchin ha an hriata an rin hnuin Paula chuan, Rinna avânga khawngaihnaa chhandam in ni” tiin lehkha a thawn ta a ni,(Tirh 19. Ephe 1:13. 2:8)

Chuvângin Isua Krista hi:

1. Hmeichhe hrina a lo pian hian Dân hnuaia awmte(Israelte) tlan tûrin Dân hnuaiah a lo piang.(Gal 4:4,5. 13:13. Heb 9:15. Luk 1:68,69.  7:16)

2. Misualte lama simtîr tûrin a lo kal.(Luk 5:32)

3. Boralte zawnga chhandam tûrin.(Luk 19:10)

4. Thutak thu chhandamna Chanchin ha hriattîr tûrin a lo piang.(John 18:37. Ephe 1:13)

                Isua Krista hi a pian vawi khatnaah chuan, Dân hnuaia awmte (Thuthlung hmasa) tlan tûrin Dân hnuaiah hmeichhe hrinin a lo piang a,(Gal 4:4,5.) Tichuan, a thihnaah Thuthlung hmasa (Dân) bawhchhetute chu tlanchhuahin an awm ta a,(Gal 3:13. Heb 9:15) Jentailte erawh chu Krista thihna avângin tih hnaih kan ni ve ta a ni

Friday, 10 November 2023

CHI CHHE THEI LO LAKA PIANGTHAR IN NI ZAWK SI A. 1.Petera. 1: 23. Bro KC Lalrinenga

 

CHI CHHE THEI LO LAKA PIANGTHAR IN NI ZAWK SI A. 1.Petera. 1: 23.

Bro KC Lalrinenga

 

Awle, he thu, Petera thu sawi hi a thukin, a ril hle mai a. Het hu hmang hian, Pathian thu han sawi ve leh ka  duh a. Mahse, a sei deuh hlek anga, lo chhiar chhuak hram turin ka han ngen a che u.

 

Alo chhiartuten ngun taka ngaihtuah chungin, min lo chhiar sak turin ka ngen che u a ni e. Awle, chi chhe thei lo kan sawi dawn avangin, chi chhe thei tam tak a awma chungte chu han sawi hmasa lawk i la.

 

                Chi chhe thei hi a tam em em a; thing leh thlai chi te pawh hi chhe thei an ni a. Mihring leh Rannung chi te pawh hi chhe thei an ni vek bawk a. Tin,khawvelah hian, Lal ropui tak tak chi te, lehkhathiam leh, scientist mithiam tak tak te thiamna leh an chi te pawh chhe thei vek an ni a. Chu mai a ni hlei nem! Pathian thu te pawh hi: kan Pathian thupek leh a thuthlung ang thlapa miin an hril loh emaw An zawm loh chuan, Buhpawl ang maiin a kang ral leh thei a. Tiau vut chunga in sak ang maiin awlsamtea chhe sawp thei mai a ni dawn a ni.

 

Ni e, kan sawi tak zawng zawng te hi chu, chi chhe thei vek an ni tlat mai si a. A nih leh chi chhe theilo chu eng chi nge ni ta tih chu han chhuichhuak dawn teh ang aw. Ni e, kan changthlan kha 1Petera 1:23  Chichhethei lakah ni lovin, Pathian thunung reng leh awm rengah chuan, chi chhe thei lo laka piangthar in ni zawk si a tih a ni a. Chi tha chu hei hi a ni e Kan Pathian chi hi chuti ngawt chuan hriat thiam ala har deuh tlat mai a heti hian, Pathian chi a kan lo pian theih na chu i han chhui ang u hmiang.

 

A bul deuh atangin, han zir ta ila: ISAIA. 53: 10. Nimahsela, Lalpan a ni chu vuak thi tlin a duh reng a ni; a tina ta ngei a. A nunna chu sual tan thil hlana i hman tih kah, a chi thlah chu a hmu tawh ang tih kan hmu a.

 

Hemi thu awm zia chu,Lalpa Pathian chuan kan tan a nunna hlan a, kan tan krossa a taksa leh a  thisena kan sual min tlen fai sak tur zia a sawina niin,a ma thisen ngeia a chi thlah te an lo pian chhuah theih nana a rawn thih tur thu a sawina a lo ni reng mai a.

 

Galatia. 3: 16. Tin, Abrahama hnenah a ni thu chu tiamin a awm ni, a chi thlah hnenah pawh. Mi tam tak chung thu sawi angin, Chi thlah te hnenah pawh, " a ti lova, mi pakhat chung thu sawi angin, i chi thlah hnenah pawh a ti a ni zawk e. chu chu Krista hi a ni. Tih ziak kan hmu leh a. Hemi thu awmzia chu,  Abrahama hnenah Isaaka chu, Pathian thutiam  ang ngei a pek thu, thutiamah ngei a pian tur thu leh, Abrahama thlah atanga Isua Krista lo pian tur, Isua Krista chi thlah lo piang tur a sawina a ni tih kan hmu a.

 

Genesis. 12: 1-2. Gen.18: 10- 14. 21: 1 -4. A chi thlah hnenah pawh, a ti a. Mahse, mitam tak chung  sawi lovin, i chithlah hnenah pawh; a ti a. I chithlah hnenah pawh a tih tak hi; Isua Krista sawi na a ni tih kan hmu a ni.

Awle, kan Pathian chuan, he khawvela Sual fa Diabola fa lo ni tawh te, amah Pathian thisen ngeia hrin te, Pathian fate kan lo pian chhuah leh theih nan, kan Lalpa Pathian chuan, man tira a awm dawn zanah chuan, THUTHLUNG THAR min siam sak a. Amah Pathian thisen ngeia sual ngaihdam, chhandam, ama thisen hrin ngei, a thisen ngeia piangthar, a thisen ngeia a lei, te kan lo nih theih nan.

Matthaia 26: 26 -28. Marka. 14: 22-24 Luka. 22:19 -20 te kan en chuan kan Lalpa Isua Krista chuan, a thisena a lei te ngei chu, a kohhran an lo nih  theih nan, a thisen ngeiin, mi tam tak te sual tlen faina turin, thuthlung min rawn siam sak thu kan hmu a nih hi. Tichuan, a thuthlung ngei chu a thisena a nem ngheh; sual tlen faina chu Lalpa Isua chuan a dah ta a.

Tichuan, a thisena sual tlen faina chu a chhuah theih nan; kan tan Krossah a tuar ta a.  Tichuan a kohhran Krista taksa a lo awm theih nan, a taksa chu a rawn hlan ta a.

Tichuan, a kohhran chu, a thisen ngeia a hrin te kan lo nih theih nan, a nak thianghlimah chuan, thisen leh tui a lo luang chhuak leh ta a. Hnam tin te a ring duh apiang te sual tlen faina tur chu. Haleluiah.  Tichuan, thu a tiam ang ngeiin, kan tan Krosah a rawn thi a. A taksa a hlan ta . Tin, a thisen, hnam tin te a duh a piang  sual tlen faina tur thisen chu a luang chhuak ta bawk a.

Tin, a thia thlanah an phum a, a tho leh a. Ni 40. zirtir te hnenah a inlar leh a. Tichuan,  chu sual tlen faina chu Luka 24: 46-47 Krista chuan hrehawm a tuar ang a, nithum niin mitthi zing ata a tho leh ang a, ama hmingin simna thu leh sual ngaihhnatthiamna thu Jerusalem khua a tanin hnam tin hnenah an hril ang. Tiin a sawi lawk bawk a.

Marka 16: 15- 16.  Tin, an hnenah, khawvel zawng zawngah kal ula,thil siam zawng zawng hnenah chuan chan chin tha hi hril rawh u. A ringa baptisma chang chu chhandamin an awm ang a; a ring lo erawh chuan thiam loh an chang ang.tiin  vana a lawn dawnah a zirtir te hnenah thu a tiam ta a.

Hei hi thutiam, thupek, thuchah a ni a. Hebrai. 8: 6.Tunah erawh chuan,thuthlung tha leh zual palai a nih ang zia zelin, rawngbawl hna tha zawk a lo chang ta, chu thuthlung chu thutiam tha zawk chungah te siam a ni tih kan hmu leh ta a. Isua Krista thisena sual ngaihdam nana  thuthlung thar chu thutiamah dah a ni, "  Thutiam chu kan sawi tawh ang khan, A ringa baptisma chang chu chhandamin an awm ang tih kha a ni a. Gal. 4: 28. Keini hi Isaaka ang khan thutiam fate kan ni; a tih te chu a rawn thleng dik ta a. Tichuan, kan thupui, chi chhe thei lo, Pathian thunung reng leh awm renga piang thar kan nihna chu kan lo hre thei ta a ni. Isua Krista thisen ngeia sual tlen faina thuthlung thar chu, thutiam baptismaah  siam dah a ni ta ani. Haleluiah.

 

Chu chu Pentecost niah khan, Petera chuan a rawn puang chhuak ta a ni.

  Lalpa chu fakin awm rawh se.

Saturday, 4 November 2023

PATHIAN THU Upa Vanlalrawna

 PATHIAN  THU

                                                                                                                Upa Vanlalrawna

 

Chuvangin tupawhin Pathian thu kan sawi a nih chuan mahni ngaihdan kan zep tur kan ni lo va, Pathian Thu a nih ang ngeia a Thu neitu Pathian duh danin kan sawi mai tur a ni. Chutiang chuan  zawlneite khan Thuthlung Hlui hunah Pathian Thu an dawn te chu huai takin an lo puang ṭhin a, an ngaihdan emaw mihring duh dan emaw an rawlh ngai lo, Pathian dona a nih vangin. Tichuan Pathian Thu zawmtute chuan nunna an chang ṭhin a; a zawm duh lo emaw dik lova puangtute leh anmahni zuitute chuan Pathian hremna an tuar ṭhin. Chuvangin, nunna leh thihna thu a nih vangin, Pathian Thu sawi kawngah leh zawm kawngah hian kan fimkhur a ngai hle a, entirna tam tak Bible-ah ngei pawh kan hmu a ni.

Petera leh Johanate’n Sanhedrin hmaah, “Pathian mit hmuhin Pathian thu zawm aiin nangni thu zawm a dik zawk emaw chu ngaihtuah rawh u. Keini zawng thil kan hmuh leh kan hriatte kha sawi lovin kan awm thei lo,” an ti a, an chhang a; tin, “Mihring thu aiin Pathian Thu kan zawm zawk tur a ni,” tiin huai takin zirtirte chuan an sawi ṭhin. (T.T.4:19-29; 5:29) Vawiina Pathian rawng kan bawlnaah hian Pathian Thu kalh hian rawng kan lo bawl reng ang a, mihring thu zawk kan dah lal ang tih a hlauhawm hle mai. Isua zirtirte anga Pathian Thu huai taka kan puan a kan zawm a pawimawh zawk a ; a tawpa chhandam kan nihna tur chu Pawl kan awmna emaw mihring ni lovin, Isua Krista leh a Thu zawmna hi a ni dawn a ni. Isuan, “Nangnin ka thupekte in zawm chuan ka hmangaihin in awm reng ang,” tia thu a sawi angin. (Johana 15:10)

Pharisaite leh lehkhaziaktute chu Isuan, “Isaia hian nangni mi vervekte thu hi a lo hril lawk dik zet mai…Eng pawh ni sela, an zirtirnaa mihring thupekte an zirtir avangin an mi biak ṭhin hi a thlawn mai a ni,” tiin a chhang a; “Pathian thupekte chu thlahthlamin mihring thurochhiah chu in vuan tlat a nih hi.” “Mi hnena in thurochhiah pek chhawn hianin Pathian Thu hi in bawh bo ṭhin a ni; chutiang chuan thil chu tam takin in ti thin,” tiin, anmahni chu na takin a zilhhau a ni. (Marka 7:6-8, 13) Chuvangin, Pathian Thu zawm lo hian mihring thurochhiah emaw thurel zawkah emaw kan lo innghat ang tih a hlauhawm hle a ni. Lal Isuan, “Nangni thil sual tite u, ka hre ngai lo va che u, ka hnen ata kal bo rawh u,” (Mt.7:23) tih Isuan thupuan a neih lawk pawh hi Pathian Thu zawm lo ringtu an ni dawn niin a lang. Pawi zawng zawnga pawi ber chu, thih hnu insiam that theih tawh loh hnua inchhir hi a ni; mi hausa mitthi khuaa na tuar reng renga awm dinhmun kha a nih tawh avangin “Ngai teh u, tun hi hun lawmawm chu a ni a; ngai teh u, tun hi chhandamna ni chu a ni,” (2Kor.6:2) tia Tirhkoh Pualan tun kan damchhung ngeia Lalpa Thu (Chanchin Ṭha) zawm tura min sawmna leh, Pathian chhandamna kan chan hi a pawimawh em em a ni.

Thu Chah : ‘Pathian Thu’ tih thupui kan hman ang hian a Thu petu chu Pathian a ni tih a chiang a, chumi a nih avang chuan a chungnung a, a nung a, thil a tithei a (Heb.4:12) thu tawp ni bawk (Mt.24:25) Kan mihring duh dan leh kohhran milin Pathian Thu te hi kan let /kan hrilhfiah (pawngsual) ang tih a va hlauhawm em !  Pathian dona leh mi te te hruaisualna lian tak a ni ngei ang. “Atirin Thu a awm, Thu chu Pathian hnenah a awm, Thu chu Pathian a ni,” tih (Johana 1:1)-a ziak kan hmuh ang hian Pathian Thu leh amah Pathian chu ṭhen hran theih a ni lo. “A thupekte zawm chu amahah a awm reng a, amah pawh chu amahah a awm reng bawk a ni.” (1 Johana 3:24).

Damdawi hrang hrang te hi damna atana siam a ni a, mahse a hnathawh tawp hun (expiry date) a nei ṭhin; chutiang bawkin Pathian Thu pawh a hun mila zawm tur leh a hun laia amite chhandamna tura Pathian thupek a awm. Chuvangin Thuthlung Hlui huna Israel fate tana Pathianin thu a pek te chu vawiinnia keini NT Jentail ringtuten lo inhmehbel emaw innghah nana kan lo hman chu a dik lovang; mahse “chung chu entirna turin an chungah a lo thleng a nih kha; keini, hun tawp lo thlennate hi, min zilhna turin an ziak a ni,” (1Kor.10:11) tih a ni. Pathian Thu hi sawi dik a ngai hle bawk. Mahni hlawk nan emaw, inphen nan emaw, mahni insawimawi nan emaw, tute vuak nan emaw, Pathian Thu hman chu Pathian zah lohna sual lian tak a nih a rinawm.

Chuvangin Pathian Thu - a zawmtu te tan chuan nunna a ni a, a hnawltu emaw ti danglamtu te tan chuan thihna a nih avangin, nunna chang turin Chanchin Ṭha Lalpan a inlarnaa a tihlan leh a zirtirten an puan chu zawmin i puang zel ang u. Isuan, “Keimah hi kawng leh thutak leh nunna ka ni; keimaha kal lo chu tumah Pa hnenah an thleng ngai lo," a ti a ni. (Johana 14:6) "Lei leh van a ral ang a, ka thu erawh chu a ral lo vang." "Tupawh mi duh lova, ka thusawite vawng lo chuan thiam loh chantirtu pakhat a nei a ni, ka thusawi kha, kha mi thu ngei khan, ni kin niah chuan amah chu thiam loh a la chantir ang." “Tih tak meuhvin, tih tak meuhvin ka hrilh a che, mi tupawh tuiah leh thlarauva an pian loh chuan Pathian ramah an lut thei lo vang," Lal Isuan a ti. (Mt.24:35; Johana 12:48; 3:5)

Lalpan kan theih tawka a thu kan sawi chhiartute malsawm rawh se !

Inlarna Ropui chu Bro RT Zuala

 

Inlarna Ropui chu

Bro RT Zuala

Dt 11/06/23 Issue no 23 Chhunzawmna

                Pathianin Daniel  hrilh dan hi kha milim taksa bung hrang hrang khan lalram hrang hrang a entir vek a ni. Lalram tlu tur te leh a lo piang chhuak thar tur Pathianin a lo hmuh tira, Nebukanezara Lalram Babulon pawh sawi telin a lu Rangkachak chu nangmah hi I ni a ti a (chang 38)tichuan Babulon Lalram khan Middle East thlang lam Mediterranean ram thleng rawtin a zauh thla a nih kha mi thil hre zau zawk te sawi danin BC 605 – BC 359 thleng a lu Rangkachak hian a zu huam an ti nghe nghe a ni. Tin, Rangkachak hi Babulon symbolah an hmang a ni, Babulon Pathian Belmurduka an dahna hmun Rangkachak chung nei chhungah Rangkachaka siam thuthlengah thuin Rangkachaka siam bawk dawhkan a hma ah an dah a, Rangkachak atang thova an sian Khawnvar a awm bawk a ni.

                Babulon nun phung hi nawm chenna uchuak tak hi a ang bera. Jeremia chuan Pathian kuta Rangkachak no tiin a sawi chhuak hial a ni Jeremia 51:7 tiin, Daniela Bung 2 ah hian Babulon Lalram hi chatuanin a ding dawn lo tih a langa, Lalram dang milim banah leh awm tangkaruate kha an rawn ding chhuaka, an nawm chen zan nula leh zute nen an hlim em em zan khan kut tum bungin Babulon Lalin bangah thu thin thawng tak mai a rawn ziak ta. Pathianin I ram chu a chhuta, a chhut zo ta, Bukin I awma, I tling ta lo, I ram chu then a ni a nga Medo leh Persia hnenah pek a ni ang Daniela 5:26-28 He thilah hian rin thu emaw ngaihruatna mai mai emaw a awm lo a ni. Kha mi zan la la khan Babulon Lalram chu hnehin a awm. Medo leh Persia chuan an rawn thlak ta! Khawvel chanchin ziakna bu ah chiang takin a lang a ni.

                Mithiamte sawi danin Persia Sipai General in Babulon a hneh thu hi a chuanga, tunah hian British National Museumah hmuh theih in a awm nghe nghe a ni tiin an sawi a ni. Tichuan,milim awm leh Ban tangkaraw Lalram thumna Dar lalram chuan a zui ve leh a, Medo – Persia chu BC 539 –BC 331 inkar ro a rela. Greek ho khan an rawn hneh ve leh ta a nih kha. Greek Sipai tha ral rel thiam lutuk Alexander Ropuia hruaina hnuaiah chuan khawvel chu an hneh ta a ni. Greek ho hi BC 331 – BC 168 inkar lalna an chang a. Thir Lalram Rome sawrkarin an rawn hneh hma zawng kha tihna a nih chu. Rome an sawrkar lai  Kaisara hun chhung ah hian kan Pathian Isua a lo piang a Rome Governor khan Isua chu manin Rome Sipaiten Krossah an kheng bet nghe nghe a tichuan, kum BC168-351 AD thleng an Sawrkar a ni. Tah hian Lalram Pali Rangkachak tangkarua(Silver) Dar leh thirte khawvel awptu Lalramte, Babulon Medo Persia, Greek leh Rome te an ni a, Lalram Pangana chuan Rome kha a hneh ta em ni le?

                Tuman an hneh lo! Rome Lalram chu hmar lam German hovin an luhchhuah ta zawk a ni. Hrilhlawkna hmanga chanchin sawilawk hi ngun leh zualin in han zir the ang. Danila 2:41 chhiar rawh. Khawvel in lum leh dan leh hrilhlawknate hi mi pakhat lehkhabu a ziah a. ka chhiara a tehkhinna ah chuan Architect Blueprint mil tura uluk taka en mil thin ang hi , a the khina, a dik duh hmel riau a ni. Rome Lalram chu tunah then hran a an awm ta te hi Zawlnei chuan chiang leh dik takin a puang chhunzawm zeal thir leh Bel lei in pawlh tak tak thei lo angin an in zawm reng loving tih chang 43 ah khan kan hmuh kha.

                Khawvel roreltuten Rome Lalram ang kha a nih leh theih nah ma an la zel ta em le? He hrilhlawkna hlun tawh tak mai hi kum za bi tin mai hian a dik zia a pho chhuak zui reng a ni.Mi zie zaute lehkhabu thenkhata in ziakah chuan Charles Magne te, Charles V te, Napolean te, Karser Whilem, Hitler ate, Mussolini-a te leh Stalina ten nasa takin hma an la a, NUpui pasal in neih pawlhnate, sipai chaknate leh Politics hmangin Europe Ram khu hmanlai angin suihkhawm an tum thin. Europe mahnia ro in rel thin ram bung hrang hrang khuan Van Pathian chu khawvel Lalram a thuneitu a nih zia chiang takin an pholang a ni. He zawlnei thu ropui tak sawitu thusawi vawrtawp nit a chu. Tin, chung Lalte ni ah chguan van Pathianin ram a rawn din anga, chu chu a chhe ngai tawh lo a nga, a lalna pawh midangte tan hnut chhiah a ni hek loving. Heng Lalram zawng zawngte hi a ti keh sawmin a ti ral zawk anga.  A Lal ram chu kumkhuain a ding reng ang Daniel 2:44. He hrilhlawkna ropui em em Van lam hunbi lo thleng leh tur chu Isua Krista Chatuan Lungpui Kut Lovalaih chhuah hi a ni a, chatuan hawlh tlang Lalram a ni. He kan khawvel Lalram hi chu rei lo te tan chauh a ni. Kan Pathian Lalram erawh chu chatuan daih a ni. Daniel leh thupuan hrilhlawkna in a tarlan ropui ber a vawrtawp leh hnuhnung ber van lai zawla lo lang tur chu Isua local lehna hi a ni. Daniel Bung 1 – 12 thleng hian thupui neiin a bung tir lama a sawi kha a bung tawp lam ah hian chipchiar zawkin a hrilhfiah leh thin a. Sawi nawna sawi fiah leh thin a nihna chhan chu, Pathian hian he hrilhlawkna belhchian tlak tak leh awm ze ril tak nei a nih vang hian kan hriat thiam ngei a duh vang a ni ange.

Hrilhlawkna Sawi nawnna leh Chiang Zawk Chu Bro RT Zuala

 Hrilhlawkna Sawi nawnna leh Chiang Zawk Chu

Bro RT Zuala

 

                I chik leh hret ang aw  “Daniela Bung 2-na ah hian Lalram ropui tak tak te enitrnana Pathianin thir (metal) chi li a hmanga. Bung 7-na ah erawh chuan chung Lalram pa lit e tho entirnan Pathianin Ramsa (sakawlh) chi li a rawn hmang leh a nih kha. Daniela bung 2 na ah khan Lalrqam Palina milim ke khan zungtang sawm a neih kha, Bung 7naah pawh ramsa palina tihbaiawm tak khan ki 10 tho a nei leh a. Pathianin Lalram entirnana a hman theuhte khan an entir Lalram zia an pho chhuaka. Lalram entirtu sakawlhte chu zeldin ngai lovin an chiang em em a ni. Daniela 7:17 ah heng sa ropui tak tak Pali hi Lal pali lei ata lo chhuak turte chu an ni a, a ti a. Lal tih hian Lalram a entira, Bung 7na a ramsa pali lo langte khan Lalram tin a entir in, chang 23-na ah chuan Sa palina chu lei chung ram Pali zingah danglam bik lei pum pui ei buan buana, chila pawt sawm tur chu a ni ang. Inlarna ropui takah hian Pathian hmuh tirnaah chuan Tuipuiah Thlipui nasa taka tleh laia lo chhuak Sakawlhte an ni hlawma.

                Bible hrilhlawkna reng rengah chuan tui hian mipui a entire (Thupuan 17:15) Thlipui chuan indonate, buaina Jeremia 49:36,37. Daniela hian heng Lalram lo chhuak tur reng reng te hi indonas leh in nghirnghona awmna atanga chak zawk rawn ding chhuak angin a sawi a.

                Sakawlh hmasa ber chu Sakeibaknei mupui anga thla pahnih nei a ni a Daniela 7:4. Babulon entirna tha tak leh a nihna pho lang tu ber a ni. Thil hlui lai chhuak tu (Archeologist) ten an ziah danin Babulon khawhlui an laih chhuahah chuan an ram entirna(Symbol) atan Sakeibaknei mupui anga thla nei an lo hmang ngei a ni tih an hmu a, Isthar Gate ah a lo chuang kulh a, an pawisa thirah pawh Sakeibakneilem a chuang reng mai le! Medo-Persia entirnan Savawm koham tak nakruh pathum she kawh thisen kai hnuang hmanga entir a ni leh a, mak leh danglam ngaihnawm tak mai chu Medo-Persia ho khan khu lai Middle East ram awp tur khan ram pathum an hneh a ngai tlat, heng Babulon,lidia leh Aiguptate hrilhlawkna lo sawi lawk ang ngeiin Nakruk pathum sehkawha ei zo tu ngei chu Lal ropui leh chak tak Alexander Ropuiakhawvel reilote chhunga  rawn hnehtu kha. Keite lu Pali leh Thla Pali nei hmanga entir a nil eh. Chang 6-na , A hma lam ramsate anglo tak hian lu Pali lai a nei tlat mai. Eng vang nge niang? An sawi danin Alexander a  boral hnu hian a Sipai hotu lian Generalten a lalram an in sem a ni. An sawi zel danin Alexandera Lalram chu buaina hrang hrang leh Politics buaina vangin Cassender, Lysimaeus, Ptolemy leh Seleucus ten Greek Lalram chu an in sem ta a ni.

                Sakalwh palina thung aw.. a land an chu tihbaiawm tak leh chak tak thir ha nei, ei buan buana, a bang naiw pawh rap bet tu angin a sawia Daniela 2:7 ah chuan a lim chuan ke zungtang sawm a nei a, Bung 7-na ah chuan Sa tih baiawm tak hian ki sawm a nei ve leh bawk. Ke zungtan sawm leh a ki sawm te hian Rome Lalram chu thendarh a nih tur thu a lo entir lawka, chung Lalte ni ah ngei chuan Pathianin a Lalram thar chu a chhawpchhuak ta a nih kha.

                Tun thleng hian Politics a  a vawng vuantute leh a hnar kai tute hian Khawvel hi an mahni duhdan anga  awm tir tumin Pathian sawi lawk tawh kalhin hma an la chiam thin. Daniela Bung 7:8 –a ki te tak te thuneihna pawh hi te tak te a in tan in zawi zawia rawn  thang lianin Rome thuneihnate pawh chu a rawn ta neih ta zeal, a tawp a tawpah chuan Khawvel awptu a rawn nit a hial a ni.

                Hrilhlawkna sawi dan chuan he thu neihna hian Mihring mit ang mit a nei a. Bible ah hian mit te hian finna leh hriatthiamna a entire (Eph 1:8) thuneitu hi Pathian nilovin Mihring a ni a, Mihring finnna leh hriatna a in nghat tlat a ni. Pathian thua in nghat a ni lo, Pathian thu tak leia paih thla der tur a ni zawk Daniela 8:12. He thuneitu thar hian, Tin chungnung bera kalhin thu a sawi a nga, chungnungbera mi thianghlimte a ti chau anga, Hunte leh dan chu tih danglam a tum anga Daniela 7:25. He kit e tak te thuneihna hmasa thuneihna zawng zanwg aiin a danglam ang Daniela 7:23 . A hmaa Lalram lo awm tawh Politics thu neihna nen kha chuan a in ang loving tiin thurawn kan ni a ni..Hrilhlawkna chuan he thuneihna hi Politics ai chuan Sakhuna vanga neih  tur a ni niin a sawia Daniela 7:24,25. Politics Sakhuanaa la lutin kum zabi laihawl vel khan chu thuneihna hman sual chu rawn irh chhuakin 

Pathian thuneihna a rawn tawmpui ang zia zangin Pathian dan leh hunte tih danglam a tum ta a, Pathian chuan he kit e tak te in Pathian a chona chu a rorelna hnuhnungberah a rawn chhanglet ta a ni Daniela 7:21,22. Pathian rorelna hnuhnung ber ah chuan kan Lal Isua chu rorel tu lian ber a ni tawh anga chu rorelnaah chuan engkim mai hi siam that a ni tawh ang. Khawvel roreltute chuan Krista thuneihna leh Lalna hi hnehchhuh an lo tum tawh thina nimahse, rorelna hnuhnung berah chuan Krista ngei chuan he Khawvel roreltute nihna hi a rawn vuan tawh ang. Daniela Bua hrilhlawknate hian tawpna hmun khatah hruaia chu chu Pathian chatuan Lalram ral ve thei lo tur chu a ni. He hrilhlawkna kharna Bible chang tha leh mawi tak mai hi in chhiar tlang teh ang aw.. Mahse rorelna a lo awm anga, a thuneihnas chu tih rala tih chhiat hlen tur in an la bo vang. Tin, ram leh rorlena leh van pumpui hnuaia rante ropuina chu chungnungbera mi thianghlimte hnenah chuan pek a ni anga.

A ram chu ramhlun a ni a, a awp ram zawng zawngin a rawng an bawl anga, amah an awi ang Dniela 7:26,27. Khawvel Lalramte an tlukchhiat thin na ah ngei hian, Pathian Lalram chu chatuanin a ding ang. Daniela Bu hrilhlawknate hian thupui pakhat a neiin kawh bik chiang tak a neia chu chu Isua Krista kan Lalpa loka; huna Isua Lalram rawn din tur chu a ni. Hrilhlawkna lian pui pui Daniela bung 2,7,8 leh 11 te leh Thupuan thu tum ber chu sual leh hremhmun thuneihna zawng zawng Krista thuneihna in a khu vek a ni tih pholan hi a ni. A local leh hunah chuan thuneihna zawng zanwg leh ropuina nen a ni tawh anga, he khawvel thuneihna leh Lalram zawng zawng hi kan Lalpa lalna ram a ni tawh ang. Lal Isua local lehna hi khawvel history vawrtawp chu a ni. Hremhmun thuneihna Krista Lalrama lak let leh hun tur chu sual leh tha indona vawrtawp a ni tawh bawk ang.

A UPA ZAWKIN A NAUPANG ZAWK RAWNG A BAWL ANG. Lalramenga

 A UPA ZAWKIN A NAUPANG ZAWK RAWNG A BAWL ANG..  Essauva leh Jakoba chungchang sawina a ni a, Essauva ka hua, Jakoba ka hmangaih tiin Lalpan...